Rusiyada hakimiyyətin ailələşməsi: güc nəsildən-nəslə ötürülür

Rusiyanın siyasi və iqtisadi elitası son illərdə getdikcə daha qapalı və irsi xarakter alır.

1xeber.media xəbər  verir ki, bu barədə “Proekt.media” tərəfindən aparılan geniş araşdırmada bəhs olunur.

Araşdırmaya görə, ölkədə hakimiyyət təkcə siyasi institutlar vasitəsilə deyil, həm də ailə bağları üzərindən idarə olunur. Dövlət aparatında, təhlükəsizlik strukturlarında və iri dövlət şirkətlərində vəzifələrin valideyndən övlada keçməsi artıq təsadüfi hal deyil, sistemin mahiyyətinə çevrilib.

Araşdırmaya əsasən, Rusiya idarəçiliyi şəxsi sədaqət və ailə mənsubiyyətinə əsaslanan klan modelinə yaxınlaşıb. Əgər sovet dövründə kadr seçimi ideoloji meyarlarla ölçülürdüsə, bu gün əsas meyar kimə və hansı ailəyə mənsub olduğundur.

“Proekt.media”nın jurnalistləri dövlət strukturlarında yüksək vəzifə tutan 1329 nəfərin mənşəyini araşdırıblar. Nəticədə məlum olub ki, bu şəxslərin 76 faizi (1012 nəfər) birbaşa və ya dolayı şəkildə hakimiyyət, dövlət biznesi və ya siyasi təşkilatlarla əlaqəli qohumlara malikdir.

Bundan başqa, hər ikinci məmurun ailəsində üç və daha çox nəfər dövlətlə bağlı vəzifələr tutur.

Rekord isə Kadırovlar klanına məxsusdur. Məlumata görə, hazırda Kadırovun 96 ailə üzvü müxtəlif səviyyələrdə hakimiyyət strukturlarında çalışır.

Ən güclü nüfuz dairələrindən biri Patruşevlər ailəsidir. Təhlükəsizlik Şurasının katibi Nikolay Patruşev illərdir Putinin ən yaxın silahdaşlarından sayılır. Onun oğlu Dmitri Patruşev əvvəlcə kənd təsərrüfatı naziri, hazırda isə baş nazirin müavini vəzifəsini tutur. Bu ailə həm təhlükəsizlik, həm də iqtisadi blokda təsir gücünə malikdir.

Digər nümunə Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının katibi Sergey Şoyqu və qızı Kseniya Şoyqudur. Kseniya müxtəlif dövlət gənclər layihələrinin simasına çevrilib və hakimiyyətin ideoloji xəttini təmsil edən yeni nəsil fiqurlar arasındadır.

Çayka ailəsi də uzun illərdir dövlət aparatının içindədir. Keçmiş baş prokuror Yuri Çaykanın oğlu Artur Çayka iri tenderlərdə iştirak edən bizneslərə rəhbərlik edir, digər oğlu İqor isə Federasiya Şurasında senator vəzifəsindədir.

Fradkovlar klanı da sistemin mühüm dayaqlarından biridir. Keçmiş baş nazir və Xarici Kəşfiyyat Xidmətinin rəhbəri Mixail Fradkovun oğlu Pyotr Fradkov “Promsvyazbank”ın baş direktorudur - bu bank Rusiya ordusunun maliyyə əməliyyatlarını həyata keçirir.

Eyni model Kovalçuklar və Kiriyenkolar arasında da müşahidə olunur. Yuriy Kovalçuk “Putinin şəxsi bankiri” kimi tanınır, oğlu Boris Kovalçuk isə dövlət mediası üzərində ciddi nəzarətə malikdir. Prezident Administrasiyasının rəhbər müavini Sergey Kiriyenkonun oğlu Vladislav da dövlət layihələrində mühüm mövqedədir.

Araşdırma göstərir ki, bu ailələr sadəcə siyasi mövqe tutmur, həm də iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrini - enerji, media, bank və müdafiə sənayesini - bir-birini tamamlayan şəkildə bölüşüblər. Başqa sözlə, Rusiya hakimiyyət sistemi artıq meritokratiyaya deyil, ailə mənsubiyyətinə əsaslanır.

“Proekt” bu prosesi “sakit inhisar” adlandırır: formal rotasiyalar olsa da, real güc yenə eyni soyadların əlində qalır. “Atanın yerini oğul tutur” prinsipi indi Rusiya dövlət idarəçiliyinin əsas qaydasıdır. Nəticədə, hər bir klanın “öz bankı”, “öz şirkəti” və “öz nazirliyi” yaranıb.

Müəlliflərə görə, bu, artıq korrupsiya məsələsi deyil, tam siyasi irs mexanizmidir. Dövlət orqanları bir-birinə qohumluq və sədaqət əlaqələri ilə bağlanıb, bu da istənilən dəyişiklik və islahat imkanını minimuma endirir.