TƏBİB-in İcraçı direktoru Vüqar Qurbanovun dediklərinə reaksiya - ekspertə görə yekun qərar xalqın xeyrinə olacaq
TƏBİB-in İcraçı direktoru Vüqar Qurbanov deyib ki, gələn il ola bilər ki, bəzi xidmətlər İcbari Tibbi Sığorta zərfindən çıxarılsın. O qeyd edib ki, TƏBİB tibbi xidməti verən bir qurumdur. İcbari Tibbi Sığorta Agentliyi də göstərilən tibbi xidmətin qarşılığını, yəni dəyərini verir: “Və bu günə qədər də bu proses belə davam edir. Xidmət TƏBİB, İcbari Tibbi Sığorta Agentliyi tərəfindən ödənilir. TƏBİB də o büdcə daxilində o xidmətlərin qarşılığını, mövcud olan xidmətləri verir”.
Nəzərə çatdırılıb ki, büdcənin azalması ilə bağlı İcbari Tibbi Sığorta Agentliyi tərəfindən müzakirələr hələ davam edəcək: “Ölkəmizdə sığortalı və sığortasız kütlə yaradılıb. Sığortalı olmayan kütlə sığorta haqqını ödədikdən sonra sığortalı hesab olunacaq. Və buna görə də vətəndaşların bu bölgüsü ilə bağlı İcbari Tibbi Sığorta Agentliyində müzakirələr aparılır. İlin sonuna qədər nəticələr bəlli olacaq və bu barədə ictimaiyyətə məlumat veriləcək”.
Vətəndaşlarımız gözləyirlər ki, İcbari Tibbi Sığorta zərfi hələ daha da genişlənəcək, zərfə yeni xidmətlər əlavə ediləcək, amma rəsmi məlumatlar bunun əksini göstərir. Yəni TƏBİB rəhbəri deyir ki, xidmətlər azalacaq.
Söhbət hansı xəstəliklərdən gedə bilər və niyə?
Bakı Ağrı Klinikasının baş həkimi Zülfüqar Yusifov mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a deyib ki, icbari tibbi sığorta paketinin təkmilləşdirilməsi zamanı bir sıra vacib məqamlar mütləq nəzərə alınmalıdır: “Burada əsas prioritet, birbaşa insan həyatını qoruyan və həyati əhəmiyyət daşıyan tibbi xidmətlərin paketə daxil edilməsidir. Həmçinin insanların gündəlik həyat keyfiyyətinə mənfi təsir edən, zəruri tibbi müdaxilə tələb edən prosedurlar da sığorta çərçivəsinə daxil edilərkən üstün tutulur. Yəni kəskin, həyati risk yaradan və vaxtında müdaxilə edilmədikdə ciddi fəsadlara səbəb ola bilən prosedurlar adətən sığorta paketində ön sırada yer alır. Lakin bütün prosedurlar icbari tibbi sığorta paketinə daxil edilmir. Məsələn, plastik-estetik əməliyyatlar, müxtəlif kosmetoloji xidmətlər, bəzi ölkələrdə gözlə bağlı müəyyən problemlər, eləcə də diş xidmətlərinin bir hissəsi sığorta çərçivəsinə salınmaya bilər. Bu, həm beynəlxalq təcrübədə, həm də bizdə tətbiq olunan mexanizmlərdə müşahidə olunan məsələlərdəndir”.
Həkim əlavə edib ki, bizim ölkədə də son illərdə hər il növbəti büdcə müzakirələri zamanı sığorta zərfinə ediləcək dəyişikliklər müzakirə olunur: “Əslində pilot layihənin tətbiqindən sonra sığorta zərfinin həcmi genişlənməkdə idi. Lakin qarşıdakı büdcə ilində sığorta ayrılmalarının müəyyən səbəblərdən məhdudlaşdırılmasının gözlənilməsi, təbii olaraq, icbari tibbi sığortanın təqdim etdiyi xidmətlər paketində də müəyyən korrektələrin aparılmasını zəruri edir. Bu xidmətlərin həm maliyyələşdirilməsi, həm də hansı qurumlar tərəfindən icra olunması məsələsi də xüsusi diqqət tələb edir. Bu baxımdan müəyyən addımların atılması ilə bağlı müzakirələr aparılır. Lakin hansı xidmətlərin paketdən çıxarılması və ya xidmət zərfində hansı dəyişikliklərin ediləcəyi barədə hələlik yekun qərar verilməyib. Bütün deyilənlər onu göstərir ki, səhiyyə sisteminin dayanıqlı olması və vətəndaşa daha yaxın xidmət göstərməsi üçün icbari tibbi sığortanın büdcəsinin yetərli səviyyədə olması əsas şərtdir. Bu büdcə çərçivəsində vətəndaşların vacib tibbi ehtiyaclarının adekvat şəkildə ödənilməsi təmin edilməlidir. Hesab edirəm ki, aparılan müzakirələr, eləcə də qanunverici orqanlarda və büdcə ilə bağlı qurumlarda gedən proseslər yaxın gələcəkdə bu işin xeyrinə olacaq.
Arzu edirik ki, bu proses davamlı şəkildə inkişaf etsin. Çünki icbari tibbi sığorta artıq təxminən 5 ilə yaxındır tətbiq olunur və bu müddət ərzində əhalinin böyük bir qismi bu xidmətlərdən yararlanıb. Ümumilikdə, müəyyən çatışmazlıqlar olsa da, bu sistem üzrə məmnuniyyət hiss olunandır. Hazırda əsas məsələ mövcud çatışmazlıqların sürətlə aradan qaldırılması və ümumi məmnuniyyət səviyyəsinin daha da yüksəldilməsidir".
Yeri gəlmişkən, son günlərdə işsizlərin (qeyri-formal məşğul şəxslər) aylıq 16 manat icbari tibbi sığorta haqqı ödəyəcəyi barədə “Tibbi sığorta haqqında” Qanuna təklif olunan dəyişikliklər müzakirələrə səbəb olub. İnsanlar işləmədikləri halda bu məbləği ödəmənin absurd olduğunu deyirlər. Hətta qanun layihəsində ödəmənin gecikdirilməsi halında əlavə 10% sığorta haqqının tətbiq ediləcəyi də qeyd olunur.
Bəs bu, dünya ölkələrində necə tətbiq edilir? İşsizlər də tibbi sığorta haqqı ödəyirmi? Kiçik araşdırma etdikdə görürük ki, bir çox ölkələrdə icbari tibbi sığorta sistemləri işləməyən vətəndaşların tibbi xidmətlərdən kənarda qalmaması məqsədilə xüsusi mexanizmlərlə tamamlanır. Bu mexanizmlər əsasən dövlət subsidiyaları, sosial müdafiə fondları və ya gəlirə əsaslanan qiymətləndirmələr vasitəsilə qurulur. Ümumi yanaşma ondan ibarətdir ki, işləməyən, gəliri olmayan və ya sosial cəhətdən həssas qruplara tibbi sığorta haqqını ödəmək öhdəliyi qoyulmur; əvəzində həmin ödənişlər dövlət və ya sosial fondlar tərəfindən həyata keçirilir.
Məsələn, Almaniyada dövlət sığorta sistemi elə şəkildə qurulub ki, faktiki olaraq tibbi sığortasız qalan şəxs olmur. İşsiz kimi qeydiyyatda olanlar, sosial yardım alanlar, tələbələr və təqaüdçülərin sığorta haqları müvafiq sosial fondlar və dövlət tərəfindən ödənilir. Bu modeldə əsas prinsip “ödəniş qabiliyyətinə görə ədalətli paylanma”dır və işləyənlərlə işləməyənlər arasında bərabər tibbi xidmət təmin edilir. Türkiyədə də oxşar sistem tətbiq olunur. Gəlirsiz və işsiz şəxslər “gelir testi”ndən keçirilir və onların maddi durumu minimum həddən aşağıdırsa, dövlət onların GSS ödənişlərini tam qarşılayır. Aşağı gəlirlilər üçün isə qismən subsidiya mövcuddur. Beləliklə, heç bir gəliri olmayan şəxslər belə tibbi xidmətlərdən pulsuz yararlana bilir.
Rusiyada icbari tibbi sığorta haqları əsasən işəgötürənlər tərəfindən ödənilsə də, işləməyən əhali qrupları dövlət tərəfindən təminat altındadır. Uşaqlar, tələbələr, təqaüdçülər, sosial təminat alan yaşlılar, habelə məşğulluq mərkəzində qeydiyyata alınmış işsizlərin sığorta haqları dövlət büdcəsindən və sosial fondlardan maliyyələşir. Bu model də sosial statusa görə avtomatik sığortalanmaya əsaslanır. Gürcüstanda isə universal səhiyyə proqramı tətbiq edilir. Bu, əhalinin gəlirindən asılı olmayaraq tibbi xidmətlərə çıxışını təmin edir. İşləməyən vətəndaşların böyük hissəsi dövlət tərəfindən tam şəkildə sığortalanır; yalnız yüksək gəlirlilər üçün qismən ödəniş mexanizmləri mövcuddur. Bu sistem postsovet məkanında ən geniş əhatəli modellərdən biridir.
ABŞ-də isə işləməyən və aşağı gəlirlilər əsasən Medicaid proqramı vasitəsilə tibbi təminat alırlar. Bu federal-ştat proqramı maddi durumu zəif olan şəxslərə pulsuz və ya aşağı ödənişli tibbi xidmətlər təqdim edir və beləliklə, işsiz və gəlirsiz şəxslərin səhiyyə sisteminə daxil olması təmin olunur.
Beləliklə, müxtəlif ölkələrdə işləməyən şəxslərin icbari tibbi sığortadan istifadəsi ya tam dövlət hesabına, ya da gəlirə əsaslanan subsidiyalar vasitəsilə təmin edilir. Əsas məqsəd heç bir vətəndaşın tibbi xidmətlərdən məhrum qalmamasıdır və əksər dövlətlər bu məsələni sosial müdafiə sistemlərinin ayrılmaz hissəsi kimi qəbul edir.
musavat.com
