Azərbaycan 1992-ci il, martın 2-də BMT-yə üzv qəbul edildi və bu addım ölkəmizin beynəlxalq aləmə inteqrasiyasında mühüm rol oynadı. Azərbaycan 156-cı üzv dövlət kimi BMT-yə qoşuldu.
Ulu Öndərin milli maraqlara söykənən xarici siyasət kursunun əsasını Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə son qoyulması təşkil edirdi. Ümumilli lider Heydər Əliyev ilk dəfə 1994-cü ilin sentyabr ayında BMT Baş Assambleyasının 49-cu sessiyasında çıxış edərək
Azərbaycanın BMT ilə məzmunlu tərəfdaşlığının əsasını qoymuşdur. Daha sonra o, 1995-ci ilin oktyabr ayında BMT-nin 50 illiyinə həsr olunmuş xüsusi iclasda və 2000-ci ilin sentyabr ayında BMT-nin Minillik Zirvə Toplantısında çıxış etmişdir. Prezident İlham Əliyev BMT Baş Assambleyasının ümumi müzakirələrində ümumilikdə dörd dəfə çıxış etmişdir. – 2003-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Baş naziri qismində,2004, 2010 və 2017-ci illərdə isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti kimi. Azərbaycan 155 ölkənin dəstəyi ilə 2012-2013-cü illər üçün BMT-in Təhlükəsizlik Şurasının qeyri-daimi üzvü seçilib, həmin illərdə ölkəmizin BMT TŞ-na üzvlüyü çərçivəsində 2012-ci ilin may ayında dövlət başçımız Təhlükəsizlik Şurasının iclasına sədrlik etmişdir.
2013-cü ildə isə Azərbaycanın BMT Təhlükəsizlik Şurasına sədrliyi çərçivəsində, BMT ilə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) arasında əməkdaşlığın təşviqinə həsr olunmuş yüksək səviyyəli iclas keçirilmişdir. Bu, Təhlükəsizlik Şurasının tarixində İƏT-ə həsr olunmuş ilk iclas olmuşdur.
Bundan başqa, Prezident İlham Əliyev 2020-ci ildə BMT Baş Assambleyasının 75-ci və 2021-ci ildə 76-cı sessiyasında onlayn formatda çıxış etmişdir. Prezident İlham Əliyev hazırda Nyu York-da BMT-in Mənzil Qərargahında keçirilən BMT Baş Assambleyasının 80-ci, yubiley sessiyasına qatılır. BMT-nin 80 illiyi ərəfəsində təşkilatda islahatların aparılması məqsədilə Baş katib Antonio Quterreş tərəfindən 2025-ci ilin mart ayında “UN80” Təşəbbüsü irəli sürülmüşdür.
Bu təşəbbüslə bağlı, Azərbaycanın da üzvü olduğu G77 və Çin qrupu nəzərdə tutulan islahatların inkişaf etməkdə olan ölkələrə göstərilən dəstəyi azaltmamalı olduğunu vurğulayır. Ölkəmiz üzv dövlət kimi, BMT-də islahatların zəruriliyini xüsusi vurğulayır. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə Təhlükəsizlik Şurasının müasir beynəlxalq reallıqlara uyğunlaşdırılmasının vacibliyini bildirib. Onun fikrincə, Şurada yeni daimi üzvlərin təmsil olunması, xüsusilə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına və Qoşulmama Hərəkatına bir yer ayrılması qlobal ədalətlilik baxımından labüddür. Bu mövqe Azərbaycanın yalnız milli maraqlarını deyil, həm də Qlobal Cənub ölkələrinin maraqlarını müdafiə etdiyini nümayiş etdirir. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlərdə balanslaşdırılmış və prinsipial mövqeyi ilə dünya nizamının daha ədalətli və inklüziv olması üçün təşəbbüslər irəli sürür. Azərbaycan həm Qoşulmama
Hərəkatına sədrliyimiz dövründə, həm UNFCCC COP29-a evsahibliyimiz zamanı, həm də COVİD-19 pandemiyası zamanı Qlobal Cənubun maraqlarının qorunmasını təmin etmiş, dekolonizasiya, iqlim dəyişmələri, ədalətlilik, bərabərlik kimi bu ölkələri narahat edən mövzularda dəstəyini ifadə etmiş və böyük töhfə vermişdir. Azərbaycan COVID-19 pandemiyasına qarşı qlobal fəaliyyətin səfərbər olunması və peyvəndlərə ədalətli və bərabər çıxışın təmin edilməsi istiqamətində ön sıralarında yer almışdır. BMT strukturu olan Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına bu məqsədlə 10 milyon ABŞ dolları məbləğində könüllü ianə edilmişdir. Donor ölkə kimi Azərbaycan indiyədək 140-dan artıq xarici ölkəyə humanitar yardım göstərmişdir. COVID-19 pandemiyası dövründə Azərbaycan 80-dən çox ölkəyə maliyyə və humanitar dəstək vermişdir.
Beləliklə, Azərbaycan həm regional təhlükəsizliyin təminatçısı, həm də qlobal idarəetmənin ədalətli prinsiplərlə yenidən formalaşması üçün təkliflər irəli sürən bir dövlət kimi çıxış edir.
Mircamal Həşimov,
Mil-Muğan Regional Təhsil İdarəsi, Sabirabad rayon Təhsil sektorunun müdiri
