COVID-19 pandemiyası fonunda qlobal səhiyyə orqanları yeni infeksiyaların yayılmasına fəal hazırlaşır.
Viruslar, bakteriyalar, göbələklər və parazitlər həmişə bəşəriyyət üçün təhlükə yaradıb, lakin COVID-19 pandemiyası mümkün yeni infeksiyalarla bağlı narahatlıqları xüsusilə artırıb.
COVID peyvəndlər sayəsində azalmaqda olsa da, üç yoluxucu xəstəlik tibbi diqqət mərkəzində qalır: malyariya (parazit), HİV (virus) və vərəm (bakteriya). Bu xəstəliklər hər il 2 milyondan çox insanın həyatına son qoyur.
“Quş qripi” kimi tanınan H5N1 qripi virusunun alt növünə xüsusi diqqət yetirilir. Virus toyuq kimi vəhşi və ev quşlarında geniş yayılıb və bu yaxınlarda ABŞ-ın bir sıra ştatlarında südlük mal-qarada və Monqolustanda atlarda aşkar edilib. Heyvanlar arasında qripin yayılması həmişə virusun insanlara keçə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq doğurur.
Ötən il ABŞ-da artıq 61 “quş qripi” hadisəsi qeydə alınıb ki, bu da əvvəlki illərlə müqayisədə xeyli artım deməkdir. Virusun insanlarda ölüm nisbətinin 30 faizə çatması ilə “quş qripi” ciddi sağlamlıq təhlükəsinə çevrilib.
Xoşbəxtlikdən virus insandan insana keçmir, pandemiya ehtimalını azaldır. Bununla belə, bu yaxınlarda aparılan bir araşdırma müəyyən edib ki, tək mutasiya H5N1-in insanlar arasında ötürülməsinə imkan verə bilər ki, bu da pandemiyanın başlanğıcından xəbər verir.
Bu riski nəzərə alaraq, Böyük Britaniya hökuməti 2025-ci ildə mümkün təhlükələrə hazırlıq məqsədilə artıq 5 milyon doza “quş qripi” peyvəndi alıb. Eyni zamanda, virus insanlar arasında ötürülə bilməsə belə, heyvanların sağlamlığına, iqtisadiyyatına və ərzaq təminatına ciddi təsir göstərə bilər.
Bu məsələlər insanların, heyvanların və ətraf mühitin sağlamlığı arasında əlaqənin vacibliyini vurğulayan “bir sağlamlıq” konsepsiyasına daxildir. Yalnız bu əlaqələri öyrənməklə və yeni təhlükələrə operativ reaksiya verməklə biz gələcəkdə yoluxucu xəstəliklərlə effektiv mübarizə apara bilərik./Lent.az
