Rusiya və Türkiyə kimi ölkələrdə yay aylarının isti keçdiyi şəhərlərdə məktəblərdə yay tətilinin müddətinin bir neçə həftə artırılması planlaşdırılır
Rusiya və Türkiyə kimi ölkələrdə yay aylarının isti keçdiyi şəhərlərdə məktəblərdə yay tətilinin müddətinin bir neçə həftə artırılması planlaşdırılır. Bu qərarın əsas məqsədi şagirdlərin sağlamlığını qorumaq və onların daha rahat bir tədris mühiti əldə etməsini təmin etməkdir. Türkiyədə xüsusilə cənub bölgələrində, Rusiyada isə isti iqlimə malik şəhərlərdə bu dəyişikliklərin tətbiq edilməsi nəzərdə tutulur.
Azərbaycanın iqlimi nəzərə alındıqda yay aylarının olduqca isti keçdiyini görmək mümkündür. Xüsusilə iyul və avqust aylarında temperaturun 40°C-yə qədər qalxması, xüsusilə də şagirdlər üçün əlverişsiz şərait yaradır. Bəs bizdə yay tətilinin müddəti artırıla bilərmi?
Təhsil eksperti Kamran Əsədov deyir ki, Azərbaycanın iqlim şəraiti və son illərdə müşahidə olunan iqlim dəyişiklikləri, xüsusilə yay aylarında müşahidə edilən yüksək temperatur göstəriciləri təhsil prosesinə bilavasitə təsir edən ciddi amillərdəndir: "Bu baxımdan, Türkiyə və Rusiya kimi ölkələrin bəzi bölgələrində yay tətilinin müddətinin artırılması təşəbbüsləri diqqətəlayiq və gələcək üçün vacib müzakirə mövzusudur.
Azərbaycanda xüsusilə iyul və avqust aylarında temperatur 40°C-yə qədər yüksəlir, bəzi rayonlarda bu göstərici daha da yüksək olur. Bu vəziyyət məktəblərdə kondisioner sisteminin olmaması, ya da çox məhdud istifadəsi ilə birlikdə şagirdlər və müəllimlər üçün sağlamlıq və diqqət baxımından əlverişsiz şərait yaradır. İsti hava uşaqların fiziki və zehni yorğunluğunu artırır, tədris materiallarının mənimsənilməsini çətinləşdirir, hətta bəzi hallarda huşsuzluq, susuzluq, baş ağrısı və digər sağlamlıq risklərinə səbəb ola bilir.
Hazırda Azərbaycanda ümumtəhsil məktəblərində tədris ili 15 sentyabr - 14 iyun tarixlərini əhatə edir. Tədris ili əslində rəsmi olaraq iyun ayının ortasında bitsə də, bəzi siniflərdə (xüsusilə 9 və 11-ci siniflərdə) imtahanlar iyunun sonlarına və hətta iyul ayına qədər davam edə bilir. Bu isə artıq şagirdləri ən isti aylarda məktəbdə və ya imtahan mərkəzlərində iştiraka məcbur edir".
Ekspertin sözlərinə görə, Rusiya və Türkiyə kimi ölkələrdə isti bölgələr üçün yay tətilinin uzadılması şagirdlərin sağlamlığını qorumaqla yanaşı, tədris prosesində keyfiyyətin artmasına da yönəlib: “Məsələn, Türkiyənin Antaliya, Adana və Şanlıurfa kimi cənub bölgələrində yeni planlaşdırılan modelə əsasən, yay tətili bir neçə həftə uzadılır, əvəzində tədris ili digər fəsillərdə daha balanslı şəkildə təşkil olunur. Rusiya isə bəzi şəhərlərdə iyunun əvvəllərində tədrisə son verməyi və sentyabrın ortalarında yenidən başlamağı müzakirə edir.
Azərbaycanda bu təcrübədən istifadə oluna bilərmi? Əlbəttə, mümkündür. Xüsusilə ölkənin Aran, Cənub, Naxçıvan və Gəncə-Qazax bölgələri kimi isti iqlimə malik ərazilərində pilot layihə şəklində tətbiq edilə bilər. Lakin burada əsas şərt tədris saatlarının illik normaya uyğun şəkildə balanslaşdırılmasıdır. Yəni yay tətili uzadılarsa, payız və ya qış aylarında tədris müddəti artırılmalı və ya dərs saatları yenidən planlaşdırılmalıdır".
Kamran Əsədov:Bu keçid dövrünü planlı şəkildə həyata keçirsək, həm ali təhsilin keyfiyyəti yüksələcək, həm də şəhərin nəqliyyat problemi həll olunacaq...
K.Əsədov bildirir ki, bu məsələdə digər mühüm amil isə məktəblərin infrastrukturudur: “Əgər məktəblərdə yay aylarında tədrisə davam ediləcəksə, bu zaman ventilyasiya və soyutma sistemləri mütləq şəkildə yenilənməlidir. Hazırda bu imkanlar bir çox məktəbdə ya yoxdur, ya da çox məhdud şəkildə mövcuddur. Ona görə də iqlimə uyğun tədris təqvimi planlaşdırılması infrastrukturla paralel aparılmalıdır.
Azərbaycan da təhsil təqvimini iqlim dəyişikliklərinə uyğunlaşdırmaq barədə ciddi şəkildə düşünməlidir. İqlim yalnız kənd təsərrüfatına və energetikaya deyil, təhsilə də təsir edən strateji amildir. Əgər biz şagirdin sağlamlığını, rahatlığını və təhsildə effektivliyini düşünürüksə, yay aylarının tədris təqvimindəki rolu yenidən nəzərdən keçirilməlidir. Təhsil sisteminin gələcəyi həm də iqlimə uyğunlaşmaq bacarığı ilə ölçülür".
