Ukrayna xüsusi xidmət orqanlarının Rusiyanın dərinliklərində həyata keçirdiyi “Hörümçək toru” əməliyyatı dünyanın diqqət mərkəzindədir. Məsələ heç də onda deyil ki, bu bombardmançı təyyarələrin məhvi Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibəyə ciddi şəkildə təsir edəcək.
Rusiya 4-cü ilə keçən müharibə boyu cəmi bir neçə dəfə Ukraynanın uzaq məsafədən bombalanmasında bu təyyarələrdən istifadə edib. Ukraynanın infrstrukturuna zərbələr əsasən “İsgəndər”, “Kalibr”, “Xəncər”, X-101 və s. raketləri ilə endirilir və bunların buraxılması üçün strateji bombardmançılar qaldırılmır.
Məsələ Rusiyanın dərinliklərində, cəbhə xəttindən 3-4 min km məsafədə yerləşən aerodromlara – həm də Rusiyanın ciddi şəkildə qoruduğu obyektlərə - hücumdan gedir. Ukraynanın məhv etdiyi təyyarələrlə faktiki olaraq Rusiya həmişə öyünüb, qürur duyub, onların xüsusilə Cənubi Amerika və yaxud hansısa uzaq ölkəyə “birbaşa uçuşları” Rusiyanın gücünün və sözügedən ölkələrə istisnasız dəstəyinin nümayişi kimi təqdim edilib.
Yəni Ukrayna Putinin qürurlandığı, fəxr etdiyi təyyarəni məhv etdi və bu, növbəti əməliyyatdır: bundan əvvəl Putinin xüsusi həssasiyyətlə yanaşdığı Krım körpüsünə zərbə endirilmişdi.
Analoji əməliyyatdır: 2022-ci ildə, Putinin ad günü “sürprizi” olaraq Krım körpüsünün partladılması əməliyyatı da partlayıcının Rusiya ərazisinə keçirilməsi və Krıma göndərilməsi ilə icra olunmuşdu; indi də konteynerlər Rusiya ərazisinə keçirilir və Rusiyanın öyündüyü strateji raket daşıyıcılarının yanına yerləşdirilir, sonra total hücum başlayır.
Bütün ekspertlər bu hücumu Yaponiyanın Pyorl Harberə hücumu ilə müqayisə edir və yaxud az qala hər kəs bunu “Tramp Ukraynanın kartının olmadığını deyirdi, varmış” kimi qiymətləndirməkdə maraqlıdır. Ancaq əsas sual bu olmalıdır: Ukrayna kanteynerləri hansı ölkə ərazisindən Rusiyaya ötürə bilib?
Ukrayna bundan əvvəlki analoji əməliyyatı Ermənistan üzərindən həyata keçirmişdi: Krım körpüsünə hücum üçün “zəif bənd” olaraq Ermənistan seçilmişdi və bu da təsadüf deyil.
Ermənistan Rusiyaya tətbiq edilən sanksiyaların dəlinməsində müstəsna rol oynayan əsas ölkədir. Ermənistan Avropadan hansısa yolla qəbul etdiyi malların təyinatını dəyişməklə, “təkrar ixrac” əməliyyatı aparır və Rusiyaya göndərir. Bu, artıq Avropa Birliyi üçün də gizli deyil və dəfələrlə nümuzlu beynəlxalq nəşrlər bu məsələyə toxunub, Ermənistanın Rusiyaya sanksiyaların dəlinməsindəki roluna AB-nin göz yumması da müzakirə edilib.
Krım körpüsünə hücumda partlayıcı maddənin Rusiyaya asanlıqla ötürülməsinin bir səbəbi də elə bu idi: Avropadan gələn mal Ermənistandan yenidən sənədləşdirilərək, adı dəyişdirilmişdi və “Ermənistanın ixracı” kimi Rusiyaya göndərilmişdi – Ermənistan Aİİ üzvü olduğu üçün Rusiyaya göndərdiyi məhsullar da sərhəddən daha az nəzarətlə qəbul edilir.
Krım körpüsü partladılandan sonra Ermənistandan gələn malların Rusiya sərhəd-keçid məntəqəsində ciddi yoxlanılmasına başlanmışdı. Bu, hətta Ermənistanın rəsmi şəkildə bir neçə dəfə narazılığına da səbəb olmuşdu. Ancaq aradan bir müddət ötdükdən sonra Ermənistandan gələn yük maşınlarının Rusiya sərhədindən keçidi yenə də “sadələşdi”.
Beləliklə, Ukrayna xüsusi xidmət orqanları analoji əməliyyatı yenə də Ermənistan üzərindən keçirə bilməzmi?
