Azərbaycan və Ermənistan arasında 8 avqustda Vaşinqtonda imzalanmış bəyannaməsi və Zəngəzur dəhlizi üzrə razılaşma regionda yeni perspektivlər açıb.
1xeber.media xəbər verir ki,Modern.az-ın məlumatına görə, Hudson İnstitutunun baş elmi əməkdaşı Lyuk Koffi hesab edir ki, məhz indi Transxəzər qaz kəmərinin reallaşdırılması üçün ən əlverişli zamandır.
"Eurasia Review" portalında dərc olunan məqaləsində Koffi yazır ki, Azərbaycanın Prezidenti İlham Əliyevin Turkmənbaşı şəhərinə səfəri və Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdımuhammedovla görüşü təsadüfi deyil.
Onun sözlərinə görə, görüşdə tranzit və enerji əməkdaşlığı, həmçinin uzun illər müzakirə edilən Transxəzər qaz kəməri məsələsi gündəmdə olub.
Ekspert xatırladır ki, layihə 1990-cı illərdən gündəmdədir, lakin indiyədək geosiyasi maneələrə görə gerçəkləşməyib. Rusiya və İran ekoloji bəhanələrlə, yaxud Xəzərin hüquqi statusunu əsas gətirərək layihəni əngəlləməyə çalışıblar. Əslində isə, Koffinin fikrincə, onların əsas qorxusu enerji bazarında pay və təsir itkisi olub.
Koffi qeyd edir ki, hazırda Moskva Ukrayna müharibəsi ilə, Tehran isə daxili böhran və beynəlxalq təcridlə məşğuldur. Ona görə də hər iki tərəfin layihəni dayandırmağa nə resursu, nə də marağı qalıb.
“Avropanın rus qazından imtina etdiyi bir vaxtda Transxəzər kəməri Brüssel üçün həyati alternativdir. Azərbaycan bu layihəni gizli şəkildə təşviq edir, çünki o, ölkəni əsas enerji mərkəzinə çevirəcək və Cənub Qaz Dəhlizini tamamlayacaq. Turkmənistan isə əsasən Çinə satdığı qaz ixracını diversifikasiya etmək məcburiyyətindədir”, – deyə amerikalı ekspert yazır.
Koffi, həmçinin ABŞ Prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə imzalanmış sülh sazişindən sonra yaranmış diplomatik impulsu vurğulayır. Onun fikrincə, Vaşinqton bu fürsətdən istifadə etməli və Bakı ilə Aşqabadı Transxəzər layihəsi üzrə konkret plan hazırlamağa sövq etməlidir.
O xatırladır ki, 1990-cı illərdə Bill Klintonun dəstəyi ilə reallaşan Bakı-Tbilisi-Ceyhan layihəsi regionda sabitlik və Qərblə iqtisadi inteqrasiyanı gücləndirdi. Tramp da oxşar addım ataraq, Avropanın enerji təhlükəsizliyinə, ABŞ şirkətlərinin bazara çıxışına və regional sabitliyə töhfə verə bilər.
“Bu, bəlkə də 1990-cı illərdən bəri ən real şansdır. Əgər Transxəzər kəməri inşa olunsa, Avropanın enerji təhlükəsizliyi təmin ediləcək, Türkmənistan yeni gəlir mənbəyi qazanacaq, Azərbaycan isə Cənubi Qafqazın əsas enerji körpüsünə çevriləcək”, - o bildirib.
