Xankəndidə erməni əsilli sakin Karen Avanesyanın terror aktı törətmək cəhdi və polis əməkdaşlarına silahlı müqavimət göstərməsinin lokal xarakter daşımadığı ehtimalı yüksəkdir. Hər şey istintaqın yekununda bəlli olacaq, lakin açıq qalan suallar ictimaiyyətin diqqət mərkəzindədir.
- Karen Avanesyan əslində kimdir?
- Terror aktı planının arxasında hansı qüvvələr dayana bilər?
- Planın icrasına niyə indi cəhd edildi?
Avanesyanın tam bəlli olmayan tərcümeyi-halında şübhəli məqamlar kifayət qədərdir.
Birincisi, o, bir il öncə Azərbaycan mediasına müsahibəsində özünü “azərbaycanlı” kimi təqdim edir, bildirir ki, “16 yaşında Azərbaycan vətəndaşlığını alıb, lakin 30 il öncə Xankəndini mafiya ələ keçirib və bundan sonra azərbaycanlılar doğma yurdlarından məcburi köçkün düşüblər, mafiya isə qalanların pasportlarını dəyişib”.
Belə bir şəxsin bir il sonra terror aktına cəhd etməsi onun Xankəndidə məhz bu məqsədlə qaldığı ehtimalını ön plana çıxarır. Erməniləri pisləməsi də kamuflyaj olmağa hesablanmış kimi görünür.
İkincisi, Ermənistanda revanşist medianın, eləcə də Qarabağda keçmiş separatçı rejimin “nümayəndələri”nin Avanesyanla bağlı dedikləri kifayət qədər ziddiyyətlidir.
Separatçı fəallardan olmuş Arşak Abramyan “Hraparak” nəşrinə açıqlamasında Avanesyanı tanımadıqlarını israrla vurğulayıb. Revanşist siyasətçi Karapet Poqosyan deyir ki, Avanesyanın uşaqlığı çətin keçib: “Məktəbdə zəif oxuyub, lakin sonradan iki universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirib, bir neçə dildə sərbəst danışıb. O, qapalı və ünsiyyətcil olmayan biri kimi tanınır”.
Bu iddia – orta məktəbi zəif oxuması, daha sonra iki universiteti fərqlənmə ilə bitirməsi və bir neçə dildə sərbəst danışması şübhəlidir. Mümkündür ki, erməni revanşistlər Avanesyanla bağlı “intellektual” imic formalaşdırmaq və əməllərini bu yolla ört-basdır etməyə çalışırlar. Bu, baş vermiş terror cəhdinin Azərbaycanın iddiası kimi təqdim edilməsi kampaniyasına xidmət edir. Ki, erməni revanşistlərin təbliğat istiqamətlərindən biri də budur.
Erməni revanşistlərə məxsus media resurslarında Avanesyanla bağlı əsas “fakt” kimi onun “əqli qüsurlu” olması təqdim edilir. Qarabağda keçmiş separatçı rejimin qondarma “deputat”larından olmuş Metakse Akopyan “Hraparak” nəşrinə (bu nəşr Avanesyanın müdafiəsində xüsusi fəallıq sərgiləyir) açıqlamasında iddia edir ki, “onu şəxsən tanımasa da, psixi problemlərinin olduğu haqda eşidibmiş”. “İravunk” nəşri isə “mənbələrinə” istinadən Avanesyanın “əqli cəhətdən qüsurlu olduğunu dəqiqləşdirib”.
Bu iddiaların yumşaq desək, doğru olmadığı ortadadır: Avanesyanın Xankəndi küçələrində gizli şəkildə hərəkət etdiyi, öncədən gizlətdiyi silahı necə götürdüyü və hücum cəhdini əks etdirən görüntülər onun hazırlıqlı olduğunu sübut edir.
Erməni revanşistlərin onu “əqli qüsurlu” kimi təqdim etmək cəhdləri əslində baş tutmayan terror planının ifşasının qarşısını almaq məqsədi daşıya bilər. Və bu detallar planın arxasında məhz Ermənistandakı revanşistlərin – keçmiş “Qarabağ klanı”nın dayandığı ehtimalını gücləndirir. İstisna etmək olmaz ki, Avanesyan “lazımı anda” hücuma keçmək üçün Xankəndidə qalıb və Ermənistandakı bağlantıları ilə hansısa yolla əlaqələr qura bilib. Hücum əmri verildikdə isə hərəkətə keçib.
“Niyə indi” sualının cavabı da ortadadır: Bakı və İrəvan arasında paraflanan sülh sazişini pozmaq;
Bunun çoxtərəfli hədəfləri görünür:
- Terror cəhdi baş tutsaydı, diqqət Xankəndinə - orada qalan erməni əhalisinin üzərinə yönələcək və Minsk qrupunun ləğvi ilə beynəlxalq müstəvidə qüvvədən düşən “Qarabağ məsələsi”nin hələ də bağlanmadığı, ermənilərin “mübarizə” apardığı rəyini yaratmağa çalışacaqdılar;
- Ermənistanda “Qarabağda qalan ermənilərin müdafiəsi” adı altında ictimai etirazların təşkilinə, xüsusilə seçki öncəsi bundan istifadə etməyə çalışa bilərdilər;
- Azərbaycan və Ermənistan arasında sülhün “erməni xalqı” tərəfindən qəbul edilmədiyini nümayiş etdirmək istiqamətində istifadə edə bilərdilər;
Bu hədəflər planda təkcə erməni revanşistlərin yox, həm də onları dəstəkləyən və regionda sülhün əldə edilməsini istəməyən qüvvələrin də maraqlı olduğunu göstərir. Təbii ki, bütün bunlar ehtimallardır, detallar istintaqın nəticəsində məlum olacaq.
