Son dövrlərdə Dövlət Dəniz və Liman Agentliyi (DDLA) tərəfindən verilən dənizçi sənədlərinin saxtalaşdırılması hallarının artması müşahidə olunur. Belə hallar qanun pozuntusu olmaqla yanaşı, ölkəmizin müvafiq sahə üzrə beynəlxalq öhdəliklərinin icrasına da zərər vurur, dəniz üzgüçülüyünün təhlükəsizliyi, insan həyatı və dəniz ətraf mühiti üçün ciddi risklər yaradır.
Bu barədə Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyindən bildirilib.
Məlumata görə, 2024–2025-ci illər ərzində aparılmış araşdırmalar nəticəsində 14 şəxsə aid ümumilikdə 21 saxta sənəd aşkar edilib. Bunlardan 8-i sertifikat (diplom), 13-ü xüsusi hazırlıq şəhadətnaməsidir. Saxta sənədlərdən 5-i xarici ölkələrin gəmiçilik şirkətləri və ya bayraq dövlətlərinin sorğuları əsasında, 16-sı isə vətəndaşların sənəd yenilənməsi və ya yeni sənəd əldə edilməsi məqsədilə Agentliyə müraciətləri zamanı müəyyən olunub. Aşkarlanmış bütün hallar üzrə materiallar hüquq-mühafizə orqanlarına təqdim edilib. Dənizçi sənədlərinin saxtalaşdırılması hallarına qarşı mübarizə məsələləri beynəlxalq səviyyədə “Dənizçilərin hazırlanmasına, onlara diplom verilməsinə və növbə çəkməyə dair” 1978-ci il tarixli, əlavələr edilmiş Beynəlxalq Konvensiyanın (DHDNÇ) I/5-ci Qaydası ilə tənzimlənir.
Dənizçi sənədlərinin saxtalaşdırılması hallarına qarşı mübarizə Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsinin 320-ci maddəsi, Ticarət Gəmiçilik Məcəlləsinin 44.4 maddəsi ilə tənzimlənir.
Həmçinin “Azərbaycan Respublikasının nəqliyyat donanması gəmilərində heyət üzvlərinin sertifikatlaşdırılması haqqında Əsasnamə”nin 1.6-cı maddəsi – sənəd saxtakarlığı halı aşkar edildikdə Agentliyin müvafiq tədbirlər görmək səlahiyyətini müəyyən edir.
Dənizçi sənədlərinin saxtalaşdırılmasının qarşısını almaq və bu sahədə şəffaflığı təmin etmək məqsədilə qanunvericilikdə dəyişikliklərlə bağlı təkliflər hazırlanıb.
Saxta sənədlərdən istifadə dəniz üzgüçülüyünün təhlükəsizliyinə, dənizçilərin sosial rifahına, əmlaka və dəniz ətraf mühitinə ciddi risklər yaradır. Eyni zamanda, bu hallar Azərbaycanın Beynəlxalq Dəniz Təşkilatının “Ağ Siyahı”sında mövqeyini zəiflədə, ölkəmizin beynəlxalq imicinə mənfi təsir göstərə və dənizçilərimizin xarici gəmilərdə iş imkanlarını məhdudlaşdıra bilər.
Beynəlxalq Dəniz Təşkilatı DHDNÇ Konvensiyasının tələbinə əsasən tərəf dövlətlər özünün verdiyi dənizçi sənədlərinin həqiqiliyini maraqlı tərəflərin fasiləsiz və etibarlı şəkildə yoxlamaq imkanını təmin etməlidir. Bu baxımdan, Agentliyin rəsmi internet səhifəsində yaradılmış “Sertifikatların yoxlanılması” bölməsi fasiləsiz olaraq Agentlik tərəfindən verilmiş dənizçi sənədlərinin həqiqiliyinin yoxlanılması imkanını yaradır (//e-services.ardda.gov.az:8090/)
Agentlik bir daha bildirir ki, dənizçi sənədlərinin saxtalaşdırılması, qanunsuz hazırlanması və ya saxta sənədlərdən istifadə edilməsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən cinayət məsuliyyətinə səbəb olur. Bu baxımdan, Agentlik bütün aidiyyəti tərəfləri, xüsusilə dənizçiləri bu kimi hallardan çəkinməyə və oxşar hallarla rastlaşdıqda, dərhal Agentliyi məlumatlandırmağa çağırır.
