Məlum olduğu kimi, avqust ayından etibarən Azərbaycanda mal-qara arasında dabaq xəstəliyi yayılmağa başlayıb.
Qısa müddət ərzində xəstəlik bir sıra rayonlarda heyvandarlıq təsərrüfatlarını, eləcə də vətəndaşların saxladığı ev heyvanlarını əhatə edib.
Əhalinin və müstəqil ekspertlərin çağırışlarına aidiyyatı dövlət qurumları gec reaksiya verib.
Kənd stəsərrüfatı sahəsi üzrə ekspert Vahid Məhərrəmli bildirib ki, hələ avqust ayının ortalarında bu barədə çağırış edib: “Əslində heyvanlar ildə iki dəfə dabaq xəstəliyinə qarşı peyvəndlənməlidir. Xəstəliyin belə geniş vüsət alması göstərir ki, vaxtında tədbirlər görülməyib, eləcə də bizim çağırışlarımıza əhəmiyyət vermədilər”.
Qeyd edək ki, xəstəliklə bağlı Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi AQTA) bəzi rayonlarda mal bazarlarının fəaliyyətini dayandırıb.
Agentlikdən bildirilib ki, mərhələli şəkildə müvəqqəti məhdudiyyətlərin tətbiq olunması heyvan satışına qadağa qoyulması demək deyil. “Heyvanlar fermer təsərrüfatlarından da birbaşa kəsim müəssisələrinə satıla bilər”, AQTA bildirib.
Xəstəliyin yayılması paytaxtda ət satışına da mənfi təsir göstərib, Bakının bəzi rayonlarda ət satışı ilə məşğul olan mağazalar bağlanıb, qiymətlərdə isə artım müşahidə olunur.
İstehlakçılar xəstəliyin insan orqanizminə düşməsindən narahatdırlar, təcrübədə dabaq xəstəliyinə yoluxma halları müşahidə olunub.
Dabaq itigedişli yüksək kontagioz virus xəstəliyidir. Qızdırma, ağız selik qişasında, dəridə, yelində, dırnaqarası nahiyələrdə aftaların əmələ gəlməsi, cavan heyvanlarda isə miokardın və skelet əzələlərinin zədələnməsi ilə müşayət edilir. Bütün cütdırnaqlı heyvanlar, dəvələr, nadir hallarda atlar və digər heyvanlar Dabaq xəstəliyinə yoluxa bilər.
Dabaq xəstəliyi heyvandarlıqda çəki itkisinə, südün azalmasına, məhsulun keyfiyyətinin aşağı düşməsinə, rayonlarda, bəzən dövlətin bütün ərazisində təsərrüfat fəaliyyətinin pozulmasına səbəb olur. Virusun müxtəlif tipləri (A, O, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3) mövcuddur, ətraf mühitin təsirlərinə davamlıdır.
Virus xəstə heyvandan ətraf mühitə ağız suyu, süd, nəcis, sidik və sairə ilə xaric olur. Törədici xəstəlik mənbəyindən geyimlə, yemlə, nəqliyyat və digər vasitələrlə, hətta külək vasitəsi ilə yayılaraq böyük ərazilərə sirayət edir. Yoluxma əsasən ağızın selik qişasından, yelinin və ətrafların zədələnmiş nahiyəsindən, həmçinin aerogen yolla baş verir. Ölüm 0,2-0,5%, buzovlarda 50%-ə qədər, südəmər çoşqalarda 60-80% arası olur.
Bəs, xəstəliyin Azərbaycanda geniş yayılmasının səbəbi nədir?
1xeber.media xəbər verir ki,bu barədə Gununsesi.info mötəbər mənbələrdən məlumat alıb. Məlumatda bildirilir ki, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Dövlət Məşğulluq Xidməti Gürcüstandan xəstəliyə yoluxmuş heyvanlar gətirib.
Xidmətin həyata keçirdiyi özünəməğulluq proqramı çərçivəsində iribuynuzlu mal-qara və qoyun, quzu, keçi qeydiyyatdan keçmiş vətəndaşlara paylanır.
Mənbə bildirir ki, Məşğulluq Xidməti heyvanların sağlamlığını ciddi şəkildə yoxlamalı, idxalı baytar nəzarəti altında həyata keçirməli olduqları halda məsuliyyətsizlik nümayiş etdiriblər.
Mediada, sosial şəbəkələrdə dəfələrlə xəstə, yararsız mal-qaranın əhaliyə verdildiyini təsdiq edən vidolar yayılıb və bu, Xidmətin işinə necə yanaşdığını göstərir.
Məlumatda qeyd olunur ki, dabaq virusun məhz adıçəkilən dövlət qurumunun xətti ilə gətirilən heyvanlar vasitəsi ilə yaylmasını Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi də təsdiqləyib, bu barədə müvafiq akt tərtib olunub, arayış hazırlanıb.
Amma AQTA rəhbərliyi bəzi səbəblərdən bu məlumatıl ictimaiyyətdən gizlədib.
Vahid Məhərrəmli bildirir ki, Gürcüstanda mal-qaraya baytar nəzarəti güclüdür, amma xəstə heyvanların olması da mümkündür: “Əvvəllər belə idi: mal-qara hansı ölkədən alınırdısa, müvafiq qurumun nümayəndələri həmin ölkəyə səfər edib, heyvanların saxlanıldığı təsərrüfata baş çəkib onların sağlam olduqlarına əmin olurdular. Bundan sonra idxal həyata keçirrdilər, indi necə edirlər, bunu bilmirəm”.
