2022-ci ildə Rusiya Türkiyədə "Akkuyu” Atom Elektrik Stansiyasının tikinti layihəsindən istifadə edərək "ofşor dollar ehtiyatı” yaratmağa çalışıb. Bu sxem Moskvanın sanksiyalardan yayınmasına kömək etməli idi.
1xeber.media xəbər verir ki, bu barədə The Wall Street Journal (WSJ) məlumatlı mənbələrə istinadən yazır.
Onların sözlərinə görə, bu sxemin qurulmasında yüksək vəzifəli Rusiya rəsmiləri, o cümlədən Rusiya Mərkəzi Bankının rəhbəri Elvira Nabiullina və Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ətrafından olan məmurlar, xüsusilə onun ən yaxın müşavirlərindən biri, Türkiyə Milli Kəşfiyyat Təşkilatının rəhbəri İbrahim Kalın iştirak ediblər.
Plana əsasən, həmin dövrdə ABŞ sanksiyalarına məruz qalmayan Qazprombank "Rosatom”un həyata keçirdiyi "Akkuyu” layihəsi üçün təxminən 9 milyard dollar kredit ayırmalı idi.
Bu vəsaitlər əvvəlcə iki Amerika bankı – JPMorgan və Citigroup vasitəsilə Türkiyənin ən böyük dövlət bankı olan Ziraat Bankasındakı AES hesabına köçürülməli, sonra isə həmin bankda yerləşən Rusiya şirkətlərinin hesablarına yönləndirilməli idi.
WSJ qeyd edir ki, bu halda Moskva ABŞ vasitəsilə tranzaksiyalar aparmaq zərurətindən yayına bilərdi. Krediti gizli şəkildə Rusiya Mərkəzi Bankının maliyyələşdirməsi nəzərdə tutulurdu. Türkiyənin bu sxemdə maraqlı olması isə ölkənin sürətlənən inflyasiya ilə mübarizə aparmaq üçün lazımi dollarları cəlb etmək istəyilə bağlı idi.
WSJ-nin yazdığına görə, 2022-ci ilin yayında Rusiyaya Türkiyəyə 5 milyard dollardan çox vəsait köçürmək müyəssər olub. Lakin bu, ABŞ Ədliyyə Nazirliyinin diqqətini çəkib və JPMorgan vasitəsilə planlaşdırılan növbəti 2 milyard dollarlıq tranzaksiya bloklanıb. Bu vəsaitlər dondurulub və 2024-cü ildə prokurorlar pulların müsadirəsi üçün mülki iddia qaldırmaq imkanını araşdırmağa başlayıblar. Lakin ABŞ prezidenti Co Baydenin administrasiyası bunun Türkiyə ilə münasibətləri daha da pisləşdirə biləcəyindən ehtiyat edərək prosesi dayandırıb.
Xatırladaq ki, uzun illərdən sonra ilk dəfə Rusiya dünya taxıl bazarında lider mövqeyini itirmək təhlükəsi ilə üz-üzədir. 2025-ci ildə ölkənin xaricə taxıl ixracı üçdə bir nisbətində azalacaq.
