ABŞ Prezidenti Donald Trampın Azərbaycan və Ermənistan liderləri ilə planlaşdırılan görüşü və sülh gündəliyi ətrafında davam edən müzakirələr fonunda Rusiyanın səssizliyi diqqət çəkir. Moskvanın Cənubi Qafqazda gözlənilməz vəziyyətlə üzləşdiyi bildirilir və son hadisələrə necə reaksiya verəcəyi maraq doğurur.
Analitiklərin fikrincə, Rusiya regiondan sıxışdırılarsa, mövcud vəziyyəti dəyişdirmək və təsir imkanlarını qorumaq üçün müxtəlif vasitələrə əl ata bilər. Xüsusilə də Azərbaycan və Ermənistanda daxili sabitliyi pozmaq, ictimai rəyə təsir göstərmək və siyasi proseslərə müdaxilə etmək məqsədilə müəyyən resurslardan istifadə olunması ehtimalı istisna edilmir.
1xeber.media xəbər verir ki,Globalinfo.az-a danışan siyasi şərhçi Asif Nərimanlı bildirib ki, Vaşinqtonda yekun sülh müqaviləsi imzalanmasa da, müəyyən razılaşmaların və sənədlərin hazır olduğu görünür:
“ABŞ-da baş verənlər Cənubi Qafqazda güc balansını dəyişə bilər. Qarabağ işğal altında olduğu dövrdə Rusiyanın bölgədə hakim rolu var idi. Lakin 44 günlük müharibədən sonra bu proses dəyişdi. Rusiyanın mövqeləri tamamilə sıradan çıxmasa da, Kreml Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərinə müdaxilə imkanlarını qorumağa çalışırdı. Həmişə bu istiqamətdə fəaliyyət göstəriblər.
Donald Trampın ABŞ-da hakimiyyətə qayıdışından sonra rəsmi Moskva Cənubi Qafqaza yenidən təsir göstərməyə çalışır. Əgər Bakı və İrəvan arasında mühüm razılaşmalar, xüsusilə Zəngəzur dəhlizinin açılması Trampın planına uyğun şəkildə həyata keçirilərsə, bu, Rusiyanı regiondan böyük ölçüdə uzaqlaşdıracaq. Lakin tamamilə kənarlaşdırmaq mümkün olmayacaq, söhbət kommunikasiyaların açılmasından gedirsə, Rusiya da bu prosesin bir hissəsi olacaq.
Zəngəzur dəhlizinin açılmasından sonra Şimal-Cənub və Şərq-Qərb dəhlizlərinin birləşdirilməsindən danışılır. Kreml iqtisadi dividentlər əldə etsə də, artıq bu prosesdə əsas hakim qüvvə olmayacaq. ABŞ-ın bölgəyə gəlişi güc balansını ciddi şəkildə dəyişə bilər. Burada əsas məsələ Zəngəzur dəhlizinin açılmasıdır”.
Siyasi şərhçinin fikrincə, Moskva hazırkı mənzərəni qəbul etmək istəmir:
“Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri üzərindən edilən təzyiqlər və baş verən son hadisələr göstərir ki, Rusiya hələ də təslim olmaq niyyətində deyil. Prosesə müdaxilə edərək dəyişikliyə nail olmaq cəhdləri var və bunu növbəti mərhələlərdə də müşahidə edəcəyik.
Lakin hazırda Rusiyanın əlindəki təsir imkanlarının hansı səviyyədə olduğu artıq sual altındadır. İndiyə qədər Qarabağ kartından istifadə edirdi, amma bu da tamamilə sıradan çıxıb.
Digər tərəfdən, Azərbaycana təzyiq göstərmək üçün Rusiyada yaşayan soydaşlarımız hədəf alınır. Ermənistanda isə Apostol Kilsəsi ilə Moskva arasında əlaqələr güclənir ki, bu da zəif sayılmayacaq bir rıçaqdır. Kreml hazırda prosesə əsasən Ermənistan üzərindən təsir göstərməyə çalışır”.
Politoloq Elnur Kəlbizadə isə deyib ki, 2020-ci ildən bəri Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin yürütdüyü siyasət əslində böyük bir ustad dərsi, digər region ölkələri üçün isə örnəkdir:
“Moskvanın bu gün Bakıya qarşı hər hansı təzyiq vasitəsindən istifadə edəcəyi gözlənilmir. Regionda təklənmiş Kremlin Azərbaycan kimi güclü tərəfdaşa ehtiyacı var. Digər tərəfdən, Prezident İlham Əliyevin apardığı siyasəti düzgün oxumaq lazımdır. Əgər desək ki, bu siyasətin məqsədi hansısa gücü Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb çıxarmaqdır, çox məhdud bir yanaşma olar. Azərbaycan Respublikası hansısa gücün maraqları naminə digər qüvvəni regiondan sıxışdırıb çıxarmağa və ya onu zəiflətməyə çalışan bir vasitə deyil. Azərbaycan müstəqil dövlət olaraq öz milli maraqlarına əsaslanır.
Bu maraqlar isə aşağıdakılardan ibarətdir:
– Müstəqilliyimizə qarşı istənilən təhdidin aradan qaldırılması;
– Qafqazın sülh və əməkdaşlıq məkanına çevrilməsi;
– Özünü böyük və ya çox böyük hesab etməsindən asılı olmayaraq, bütün dövlətlərin Azərbaycanla danışıqlarda və münasibətlərdə bərabərhüquqlu tərəfdaş kimi davranmağa məcbur edilməsi.
Prezident İlham Əliyev bütün tərəflərlə onların başa düşdüyü dildə danışmağı bacaran müdrik bir siyasətçidir. O, ABŞ-la da, Çinlə də, Rusiya Federasiyası ilə də, Avropa İttifaqı ilə də onların anlaya biləcəyi dildə danışır”.
