Nevroloqların araşdırmalarına görə, komada olan xəstələrin 30-40 faizi qismən və ya tam şüurlu qalır.
Alimlər insanların həyatla ölüm arasında olanda hansı hissləri yaşaya biləcəyini təsvir ediblər.
Belə hekayələrdən biri beyin iltihabı səbəbindən komaya düşən müəllim Keyt Beynbricdən bəhs edir. Bir neçə aylıq müalicədən sonra o, özünə gəlib və o zaman yaşadıqlarını bölüşüb, baxmayaraq ki, ətrafındakılar onu reallıqdan tamamilə qopmuş hesab ediblər.
Komadakı hisslər: şəxsi təcrübə
Keyt hər zaman həddindən artıq susuzluqdan əziyyət çəkdiyini etiraf edib. O, su istəyə bilməyib və tibb işçilərinin onun əzabından xəbəri olmayıb.
Bundan əlavə, qadın qorxulu mühit səbəbindən daimi qorxu yaşayıb: aparatlar, damcılar və iynələr. Diqqəti cəlb etmək üçün ağlamaq cəhdləri həkimlərin göz yaşlarını refleks reaksiya kimi qəbul etmələri ilə yekunlaşıb. Bədənində sıxışaraq ümidsizlik və əzab hiss edib.
Koma vəziyyətinə elmi baxış
Bu və digər hekayələrdən BBC-nin "Koma" sənədli filmində bəhs edilir, bu film elm adamlarının həyat və ölüm arasında insanlarla əlaqə yaratmaq cəhdlərini araşdırır.
Tanınmış nevroloq Mixail Piradov izah edir ki, koma vəziyyəti maksimum dörd həftə davam edə bilər. Sonra üç mümkün ssenari baş verir:
1. Xəstə komadan çıxır və özünə qayıdır.
2. Şüurun tamamilə olmadığı vegetativ vəziyyət yaranır.
3. Minimal şüur vəziyyəti inkişaf edir.
Vegetativ vəziyyətdən çıxmaq mümkündür, lakin Piradovun vurğuladığı kimi, bu, həmişə ciddi sağlamlıq nəticələri ilə müşayiət olunur. Buna misal olaraq həyata qayıtdıqdan sonra əlil arabasından istifadə etmək məcburiyyətində qalan Keyt Beynbrici göstərmək olar.
Komada olan xəstələrin hekayələri təsdiqləyir ki, tam sakit vəziyyətdə belə onların şüuru aktiv qala bilər və təcrübələr inanılmaz dərəcədə mürəkkəb və ağrılı ola bilər. Müasir elm bu sərhədyanı vəziyyətdə olanları daha yaxşı başa düşmək və onlara kömək etmək yollarını axtarmağa davam edir. (lent.az)
