1xeber.media Globalinfo.az-a istinadla Azərbaycan-Ukrayna Beynəlxalq Alyansının sədri Elmar Məmmədovun müsahibəsini təqdim edir:
– Elmar bəy, 2 ildən çoxdur Ukrayna və Rusiya arasında müharibə gedir. Hazırda Ukraynada son vəziyyət necədir?
– Təxminən 2 il dünyanın, eləcə də ABŞ-ın dəstəyi Ukraynanın xeyrinə idisə, yeni Prezident Donald Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra avantaj Rusiyanın tərəfinə keçdi. Tramp sələfi Co Bayden administrasiyasından fərqli olaraq Rusiyanın yanında mövqe tutmaqla eks-prezidentin xərclədiyi milyonların qarşılığında Ukraynanın yeraltı və yerüstü sərvətlərini tələb etdi. Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski isə bu riskli təklifə razılaşmayaraq Aİ-dən asılı qaldığı üçün zəiflədi, aldığı əksər mövqeləri tərk etməyə məcbur qaldı. Zelenski və Fransa Prezidenti Emmanuel Makron arasında martın 26-da keçirilən Paris görüşü də nəticəsiz qaldı. Bu səbəbdən Ukraynanın məğlubiyyətdən başqa variantı qalmayıb. Tək alternativ isə ABŞ-ın şərtlərinə boyun əyməkdir. Ukraynanın mübarizə ruhlu ölkə olduğunu nəzərə alaraq şərtləri sona qədər qəbul etməməyini də mümkün hesab etsək, qarşıdakı aylarda bizi maraqlı proseslər gözləyir.
– ABŞ Prezidenti Donald Tramp Ukrayna və Rusiya arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasına çalışır. Hazırkı vəziyyətdə bu, mümkün görünürmü?
– Rəsmi Kiyevin Avropa İttifaqı və əsasən də Böyük Britaniya kimi dəstəkçisi olduğu halda Ukraynanın müharibəni davam etdirmək perspektivini çox az hesab etmək olar. Çünki hər nə qədər Aİ tərkibində güclü dövlətlər olsa da, bütövlükdə bu ittifaq ABŞ-dan asılıdır. Bildiyiniz kimi, Aİ ölkələri təşkilata illik xərclər üçün nəzərdə tutulmuş milyonlarla dollar dəyərində ölçülən ödənişlər edirlər və bunun ən çoxu məhz ABŞ tərəfindən qarşılanır. ABŞ Avropa İttifaqına etdiyi illik ödəmədən əlini çəkərsə, qurumun gücü nəinki azalar, ləğv məcburiyyətində də qala bilər. Ona görə hər nə qədər də Aİ Ukraynaya yardımlarına davam edəcəyini bildirsə də, özləri də ABŞ-dan asılıdırlar və onun siyasi tələblərini gec-tez yerinə yetirmək məcburiyyətində qala bilərlər. Bu da müharibənin Rusiya xeyrinə sonu ola bilər.
– Ümumiyyətlə, Ukrayna hansısa əraziləri Rusiyaya güzəştə gedə bilərmi?
– Rusiya Ukraynanın 20% torpağını işğal edib. Sülh müqaviləsi bağlanması halında bizi maraqlandıran sual Ukraynanın hansı əraziləri güzəştə gedəcəyi deyil, Rusiyanın işğal etdiyi hansı şəhərləri geri verəcəyidir. Çünki sülh razılaşması şərtlərində kartlar Ukraynanın deyil, Rusiyanın əlindədir.
– Azərbaycan bölgədə və dünyada sülhün tərəfdarı olan ölkələrdəndir. Sözügedən müharibə fonunda hər iki ölkə ilə münasibətlər hansı səviyyədə inkişaf edir?
– Azərbaycan dünyanın bütün ölkələri ilə yalnız maraqları, sərhədləri çərçivəsində siyasət apardığı üçün müharibənin gedişatına təsir göstərəcək hər hansı addım atmır. Rəsmi Bakı köməyə ehtiyacı olan hər ölkəyə olduğu kimi Ukraynaya da humanitar yardımlar etməyə davam edəcək. Rusiya isə ölkəmizin vacib müttəfiqlərindən biridir. Biz ölkəmizin maraqlarından kənara çıxmamalıyıq, deyə düşünürəm.
– Azərbaycan və Türkiyə müharibənin danışıqlar yolu ilə həllini tapması istiqamətində vasitəçi ölkə ola bilərlərmi?
– Azərbaycan hər zaman bölgədə və dünyada sülhün, əmin-amanlığın qorunması tərəfindən ciddi addımlar atır. Prezident İlham Əliyev nəyi nə vaxt və necə edəcəyini çox gözəl bilir. Türkiyə isə regionda güclü dövlətlərdən biridir və Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan sülhün əldə edilməsi, müharibənin bitməsi üçün dəfələrlə Zelenski ilə görüşlər keçirərək, bölgədə sabitliyə nail olmağa çalışır. Qarşıdakı müddətdə fərqli hadisələrin şahidi olacağımız istisna deyil.
– Son olaraq, proseslərlə bağlı əlavə etmək istədiyiniz hər hansı nüans varmı?
– 2 ildən çoxdur davam edən bu müharibə, ümid edirəm, yaxın zamanda bitər və daimi sabitlik bölgəyə geri qayıdar. Biz uzun illər torpaqlarımız uğrunda saysız-hesabsız şəhidlər vermiş xalq kimi hər iki dövləti yaxşı başa düşürük və müharibənin yaxşı tərəfinin olmadığını bilirik. Ona görə də, ümid edirəm, müharibənin son çağlarını yaşamaqdayıq.
