Bakıdan Qroznıya gedən sərinişin təyyarəsində baş verən hadisə faciədir. Bu faciə nəticəsində onlarla insan dünyasını dəyişdi".
ilkin hadisənin ilkin məqamında müxtəlif fikirlər səslənildi: "Çünki cəmiyyətə məlum olmayan informasiyalar nəticəsində cəmiyyətdə müxtəlif fərziyyələr, müxtəlif ehtimallar irəli sürülürdü.
Təbii idi ki, ilkin şahidlərin dindirilməsi və təyyarədə olan izlər onu göstərir ki, təyyarə vurularaq texniki cəhətdən sıradan çıxarılmış və nəticədə qəza baş vermişdir. Bu hadisədən siyasi məqsədlər üçün istifadə edən qüvvələr də oldu. Azərbaycan kütləvi informasiya vasitələrində, istərsə də xarici kütləvi informasiya vasitələrində bu hadisəni siyasətləşdirmək və baş verən hadisənin təyyarənin vurulmasını sifariş kimi cəmiyyətə çatdırmaq istəyən qüvvələr də oldu. Məsələ burasındadır ki, ilkin məlumatlara görə təyyarə Qroznıda iki dəfə eniş etmək istədi. Yəni, hava şəraitinin münasib olmadığına görə təyyarə eniş edə bilməyib. Nəticə etibarilə havada vurulması nəticəsində texnika sıradan çıxarıldı. Eyni zamanda qeyd etmək istəyirəm ki, həmin günü Azərbaycan Prezidenti Sankt- Peterburqda keçirilən MDB-nin toplantısına da gedirdi və orada iştirak edəcəkdi və həmin
toplantıda dövlətlərarası münasibət müzakirə olunacaqdı. Təşkilatın qarşıda qoyulan məsələlər barəsində fikir mübadiləsi olacaq idi.
Hadisənin nəticəsində Prezident geri qayıdası oldu. Nəinki Azərbaycan, Qazaxıstan, istərsə Rusiya vətəndaşları, insanlar burada həlak oldu. Bu, faciə idi və bu hadisəni siyasətləşdirərək dövlətlərarası münasibəti korlamək istəyən qüvvələr də var. Bildiyiniz kimi Qərb mətbuatı açıq şəkildə iki dövlət arasında münasibətlərin siyasi cəhətdən gərginləşdirilməsi üçün canfəşanlıq etdi. Hadisənin ilk baş verdiyi anda onlar da məsələnin texniki şəkildə, texniki nasazlıq halında baş verdiyini ehtimal edirdilər. Sonradan gördük ki, artıq təyyarə vurularaq sıradan çıxarılıb, bu zaman bunu siyasətləşdirmək və Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə xələl gəlməsi üçün qızışdırıcı fərziyyələr irəli sürməklə, dövlətlərarası münasibətlərə xələl gətirmək
istədilər.
Azərbaycan Rusiya-Ukrayna müraqişəsi ilə əlaqədar Qərbin koalisiyasına qoşulmadı. Qərb də bundan istifadə edərək Azərbaycana təzyiqlər edir və baş verən hadisələri də qabardaraq dövlətlərarası münasibəti korlamaq üçün müxtəlif təbliğatlar aparıldı və bundan da
istifadə edən həm daxili, həm xarici qüvvələr fəallaşdı və dövlətlərarası münasibəti korlamaq üçün bu hadisədən öz siyasi məqsədləri üçün istifadə edildi.
Bu cür davranış nə beynəlxalq hüquqa, nə yazılan qanunlara, nə də yazılmayan qanunlara, nə də insani dəyərlərə, münasibətlərə uyğun gəlmir. Yəni faciədən özlərinin siyasi məqsədləri üçün istifadə etmək yolverilməzdir və hadisənin baş verdiyi anda dost dövlətlər, qardaş dövlətlər bizim dərdimizə
şərik oldu. Bu istər texniki baxımdan sıradan çıxmış təyyarə olsun və ya vurularaq sıradan çıxmış təyyarə olsun, bizim faciəmizə, bizim dərdimizə şərik oldular və hadisənin araşdırılması üçün təşəbbüs göstərməyə cəhd etdilər. Məsələ burasındadır ki, Rusiya prezidentini Azərbaycan Prezidentinə zəng etməklə üzrxahlıq etməsi bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan və Rusiya arasında dostluq, əməkdaşlığa sadiqdirlər və bu hadisə sifarişlə deyil. Təbiidir ki, istintaq gedir. İstintaqın nəticəsindən sonra tam əmin olunacaq ki, hadisə tam necə olubdur. İlkin məlumatlara görə təyyarənin vurulması və sıradan çıxarılması nəticəsində qəzaya uğrayıb. Bunu şahid qismində hadisə yerində olan insanlar və təyyarədə baş verən, görünən izlər də bir
daha onu sübut edir". Bu hadisə dövlətlərarası münasibətlərin korlanmasına əsas verə bilməz. Çünki iki qonşu dövlət daha qabağa baxır, daha strateji məqsədlər üçün əməkdaşlıq etməkdədirlər.
Ancaq bu cür hadisələrin gələcəkdə yol verilməsinin qarşısını almaq üçün ciddi addımlar da atılmalıdır. Çünki beynəlxalq konvensiyalara görə dövlətlərarası razılaşmalara görə sərnişin təyyarəsi başqa bir dövlətin ərazisinə girərsə həmin dövlət həmin təyyarənin təhlükəsizliyinə zəmanət verməlidir. İstənilən halda bu sərnişin kolidoruna hərbi müdaxilə yolverilməzdir. Bu baxımdan hesab edirəm ki, gələcəkdə bu cür hadisələrin qarşısını almaq üçün daha ciddi addımlar atılmalıdır. Azərbaycanın faciəsindən siyasi məqsədlər üçün istifadə edilməsi nə əxlaq normalarına, nə bəşəri dəyərlərə uyğun deyil və qəbuledilməzdir. Azərbaycana qarşı aparılan bu təxribat xarakterli təbliğat da bizim tərəfimizdən qəbuledilməzdir. Azərbaycan dost dövlətlərlə dost, rəqib dövlətlərlə rəqib davranacaq.
Leyla Qəhrəmanova,
Sabirabad rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin elmi işçisi
